Η αδιαφορία είναι συνενοχή

του Περικλή Κοροβέση

 

Ο Αρθουρ Κέσλερ δεν ήταν μόνο ένας μεγάλος συγγραφέας και στοχαστής. Ήταν αυτόπτης μάρτυς σε πολλά μεγάλα συμβάντα που διαδραματίστηκαν τον περασμένο αιώνα. Έγραφε σε πολλές γλώσσες, είχε ζήσει σε όλη την Ευρώπη και εργαζόταν ως πολεμικός ανταποκριτής. Ήδη από τη δεκαετία του 1930 είχε γίνει γνωστός διεθνώς και τα άρθρα του είχαν απόλυτο κύρος. Ένα από αυτά δημοσιεύτηκε στους «New York Times» το 1944. Εκεί μιλούσε για τα φρικτά εγκλήματα των ναζί. Εκτελέσεις αιχμαλώτων στη Γαλλία, ομαδικοί τάφοι στην Πολωνία, για τα Ολοκαυτώματα των Εβραίων, Σλάβων, Τσιγγάνων, ομοφυλοφίλων και τους εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς από πείνα στην Ελλάδα, με πρώτο θύμα τα παιδιά.

Θα περίμενε κανείς πως αυτό το άρθρο θα έκανε σάλο. Η εφημερίδα ήταν έγκυρη και είχε μεγάλη κυκλοφορία. Το 90% των Αμερικανών και των Αγγλων δεν πίστεψαν τις καταγγελίες του Κέσλερ. Τις θεώρησαν προπαγανδιστικό υλικό.

Να σημειώσουμε πως τα δύο τελευταία χρόνια του πολέμου, οι σύμμαχοι είχαν πάψει να  μιλούν για ναζισμό. Μετά τον πόλεμο όλες οι καταγγελίες του Κέσλερ επιβεβαιώθηκαν.

Και το ερώτημα που μπαίνει είναι: Τι είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους τόσο αδιάφορους για τη συμφορά του άλλου; Ο Κέσλερ λέει το ίδιο πράγμα ποιητικά:

«Είδα όνειρο. Κάποιοι με μαχαίρωναν στον δρόμο και ούρλιαζα από τους πόνους. Φώναζα απεγνωσμένα βοήθεια. Δίπλα περνούσαν άνθρωποι καλαμπουρίζοντας και γελώντας. Κανείς δεν με κοίταξε».

Ο Β” Παγκόσμιος Πόλεμος άρχισε με ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Με τη γενοκτονία στην Πολωνία. Και τελείωσε με ένα άλλο έγκλημα. Τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. 60 με 70 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους (μπορεί και παραπάνω, γιατί στην Κίνα και την ΕΣΣΔ δεν μετρούσαν σχολαστικά τους νεκρούς).

Όλη η ανθρωπότητα περίμενε, μετά τη φρίκη που έζησε, πως το μέλλον θα ήταν ειρηνικό και θα ζούσε με ευημερία και ευτυχία. Προσδοκία που διαψεύστηκε.

Οι ίδιοι άνθρωποι που έκαναν τον πόλεμο για το ξαναμοίρασμα του κόσμου, έκαναν και την ειρήνη. Αλλά τα συμφέροντά τους ήταν πάντα τα ίδια: το κέρδος. Και η ευημερία και η ειρήνη είναι ακόμα προσδοκία και οι άνθρωποι μένουν πάντα αδιάφοροι.

Η καταστροφή της χώρας μας σε όλα τα επίπεδα, τα τελευταία τρία χρόνια, είναι συγκρίσιμη μόνο με τη συμφορά που προξενεί ένας πόλεμος. Είμαστε οι πιο φτωχοί άνθρωποι σε όλη την ευρωζώνη. Και ο καθένας μπορεί να το καταλάβει αυτό χωρίς να εντρυφήσει στα στατιστικά στοιχεία. Το ξέρει από τον εαυτό του και τον δίπλα του.

Το βλέπει στον δρόμο, με τους άστεγους, στα συσσίτια, στα κλειστά μαγαζιά που μοιάζουν σαν να πέρασε θανατικό και σκότωσε τη ζωή στους δρόμους. Τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι είναι φτωχοί.

Στις κινητοποιήσεις που γίνονται σε όλη την Ελλάδα κατεβαίνουν στους δρόμους μερικές δεκάδες χιλιάδες. Τα συλλαλητήρια δεν διακρίνονται για τον ενθουσιασμό τους. Αλλά έστω. Τι κάνουν τα υπόλοιπα εκατομμύρια των φτωχών; Γιατί αυτή η αδιαφορία;

Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Και αν την επιχειρούσαμε, θα χρειαζόταν να γράψουμε ένα δοκίμιο. Εδώ θα επαναλάβουμε μερικές διαπιστώσεις που είναι κοινοί τόποι για τις κοινωνικές επιστήμες.

Η φτώχεια δεν σημαίνει και αυτόματη κοινωνική αντίσταση. Μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα μεγαλύτερη παραίτηση, απελπισία, κατάθλιψη, ακόμα και σε αυτοκτονία. Και αυτό το κλίμα είναι πρόσφορο για να ριζώσουν ναζιστικές ιδέες, που σε κάνουν, από υπάνθρωπο του χθες, υπεράνθρωπο του σήμερα αν μπορέσεις και μισήσεις κάποιον που είναι σε δυσκολότερη κατάσταση από σένα. Και αν μπορέσεις να τον σκοτώσεις, τότε έχεις απόδειξη πως είσαι ανώτερος. Ανήκεις σε ανώτερη φυλή που δεν νικιέται ποτέ.

Η Αριστερά στην Ελλάδα στη μακρόχρονη εμπειρία της δεν έχει δείξει κοινωνικό έργο. Πού είναι οι αγροτικοί συνεταιρισμοί που έχει κάνει; Πού είναι τα εργοστάσια που έχει χτίσει και πού τα νοσοκομεία, τα σχολεία κ.ά.; (Πρακτική που υπάρχει στην υπόλοιπη Ευρώπη με σοσιαλιστικές ή θρησκευτικές πρωτοβουλίες.)

Αυτό που την ενδιαφέρει είναι να πάρει την εξουσία και μετά θα αρχίσει το έργο. Θέλει η εξουσία της να αντικαταστήσει την άλλη εξουσία. Και όπου αυτό έγινε, η νέα εξουσία λειτούργησε για τους γραφειοκράτες της.

Πολλοί είχαν την αυταπάτη πως με τη μεταπολίτευση και την εγκαθίδρυση του κοινοβουλευτισμού η Ελλάδα έγινε μια δημοκρατική χώρα. Μέγα λάθος. Η Δεξιά προσαρμόστηκε στη νέα κατάσταση κρατώντας την κυριαρχία της, αφομοιώνοντας πολιτικά ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ γύρω από τον σκληρό πυρήνα της (Χρυσή Αυγή, Ανεξάρτητοι Ελληνες και οι νεοδημοκράτες του γένους των 85 βουλευτών).

Η αδιαφορία καταπολεμάται με την αλληλεγγύη. Και είναι παρήγορα τα φαινόμενα της αυτοοργάνωσης εκατοντάδων συλλογικοτήτων σε όλο το φάσμα των κοινωνικών δραστηριοτήτων (από την καλλιέργεια της γης, κοινωνικά ιατρεία και παντοπωλεία, μέχρι πολιτιστικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες). Μπορεί να είναι ακόμα αρχή. Αλλά ο σπόρος έπεσε. Να δούμε τι δέντρο θα φυτρώσει.-

από την Εφημερίδα των Συντακτών μέσω "tvxs.gr"